Bruchems meubelboulevard

Vandaag overleven wij weer een rommelmarkt in het dorp. Toen ik vanmorgen de hond uitliet, om een uur of acht, trokken er al in slagorde dames met boodschappenwagentjes op. Terwijl de markt heus pas om negen uur begint, wanneer de kerkklok slaat. De meubelboulevard trekt altijd veel volk, zelf stort ik me natuurlijk op de kookboeken en muziekboeken. En de overheerlijke netgeplukte aardbeien. Geld gaat naar goed (evangelisch) doel.

Tripmadam - 2

Natuurlijk verkoopt Ton Vreeken in Dordt het zaad van Tripmadam. Hij vertelde mij dat het heerlijk is door de sla.
En Marleen Willebrands stuurde mij WNT-lemma en Heukels-lemma:

TRIPMADAM, znw. vr., geen mv. Uit fr. triquemadame (16e de.: tripe-madame); verg. eng. trickmadam, hd. tripmadam.
Benaming voor enkele soorten van het geslacht Sedum, oudtijds gebezigd als keukenkruid of salade en gelijkgesteld met klein huislook; vermoedelijk werd hiermede Sedum album L. bedoeld, dat gewest. nog onder den naam tripmadam bekend is. || Sedum Minus .... Kleene Donderbaerd, Kleene Huislook, Trip-Madam, LEMERY-V. PUTTEN, Wdb. d. Droog. 651 b [1743]. Tripmadam of tripe-madame ..., de kleine huislook, eene saladeplant, KRAMERS, Kunstwdt. [1847]. Sedum album L. .... Tripmadam, HEUKELS 233 b [Utr., Z.-Bev., 1907]. — (Schotels) die met baars ... en harde blanke snoeken ... smakelyk stonden te pryken ...; gelyk de groene zerpe kappers ..., de ziltige muskus-olyfjens, de getakte tripmadam ..., en gloeiend kleurige oranje appelen ... hieromtrent mede hun deel hadden, WILLINK, Amstell. Ark. 2, 115 [1737]. Trip-madam of Kleine Donderbaerd. Behoort onder de wilde Looken .... De Trip-madam word in azyn, ook in azyn en mostaert gelegt, en daer van doortrokken tot saus by spyze gebruikt, om de graagte van de maeg aen te zetten, DE LA COURT V. D. VOORT, Landh. 360 [1737]. Huislook, Tripmadam; Sedum album; ... inlandsche plant, soms ook als toekruid gebezigd, eenige pollen op het dak te telen, STARING, Huisb. 219 [1862]. RIJNHART, Wdb. Prakt. Leven 518 a [1866].
HEUKELS 233 b vermeldt ook (zonder plaatsaanduiding) witte tripmadam.
— Ook, thans eveneens gewest., wordt het gebruikt voor muurpeper, Sedum acre L. || Het omgebogen Huislook — Sedum reflexum ... en het steenminnend Huislook — Sedum saxatile ... dragen beide in het dagelijksch leven den zonderlingen naam van Trip-madam, V. HALL, Flora 83 [1854]. Sedum acre L. .... Tripmadam, HEUKELS 232 b [Z.-Bev., 1907].
— Alg. geldt het tegenwoordig als naam voor Sedum reflexum L., ondersoort van S. rupestre L., dat soms ook den naam tripmadam krijgt. || Sedum rupestre .... Trip Madam met elsvormige bladen ...; en gekuifde bloemen, SCHUURM. STEKH,, Kruidk. Handb. 1, 201 [1815]. S. purpurascens (St. Janskruid of Smeerwortel) ..., en S. reflexum (Trip-madam), OUDEMANS, Flora 2, 113 [1869].
Sedum .... Alle bladeren, op de bovenste uitgezonderd, eindigen in een spits puntje .... Tripmadam, HEINSIUS e.a., Flora 106 (ed. 1899). Vetkruid (Sedum), een plantengeslacht van de fam. der vetplanten .... In onze streken groeien ... de hemelsleutel ..., en tripmadam, S. reflexum, Kath. Encyclop. 23, 431 [1938]. Bladeloos manneken en wijfken van Fuchs ... zijn Sedum reflexum L. en S. album, tripmadam en wit vetkruid, UITTIEN, Volksn. 72 [1946]. Tripmadam. ssp. reflexum (L.), HEUKELS-V. OOSTSTROOM, Flora 300 [1956].
HEUKELS 233 a vermeldt ook (zonder plaatsaanduiding) gele tripmadam.
— HEUKELS 233 b vermeldt het voor Salland als naam voor zacht vetkruid (Sedum boloniense Loisl.).

Maar in een kookboek zijn wij het tot dusver nog niet tegengekomen. Merkwaardigerwijs deden de dames van Heukelum het in de Azia!

Tripmadam

Gisteren was ik weer de kookschriften van Kasteel Heukelum aan het bestuderen. Het vermoedelijk oudste schriftje dateert uit de 18e eeuw, weet nog niet precies van wie het was. Er komt een recept voor Aathia (Azia, een soort atjar) in voor, waarin ook tripmadam gaat. Het is de eerste keer dat ik dit plantje als groente heb gezien in een kookboek, voor zover ik mij herinner. Ik wist niet eens dat deze sedum reflexum eetbaar was.
In het wild komt hij nog wel in ons land voor (wel ernstig op de rode lijst), groeit graag op arme grond, is familie van de muurpeper, maar vooral wordt hij nu gebruikt als dakbedekker, in de rotstuin en als bodembedekker. Maar in de keuken? Schijnt een beetje zurig te smaken. De vettige, ietwat behaarde blaadjes schijnen de aanleiding voor de naam te zijn: trip als trijp, een fluwelige stof voor dameskleding.
Iemand er ooit iets mee in de keuken gedaan?

Taart

Het blogje is vandaag precies een jaar in de lucht en dus een taartrecept. Ik kwam in de BBC Good Food Guide een recept tegen voor aardbeienijs met koekjes en marsh mallows. Moest natuurlijk omgebouwd worden naar gluten- en koemelk vrij. Het eerste experiment daartoe is al aardig gelukt. Aardbeienijs maakte ik op basis van sojaroom, lichtbruine basterdsuiker en een pond aardbeien. Ook al gebruikte ik maar 200 gram suiker in plaats van de voorgeschreven 250 gram, ik vind het toch nog te zoet. Volgende keer minder dus. De ijsmachine deed het werk. Ik ververvolgde het recept en nam in plaats van shortbread en amandelen bitterkoekjes van AH, die zijn veilig. Heb je de combi van koek en amandelen ook al meteen. De koekjes sneed ik in stukken, de marsh mallows knipte ik in stukken. Vervolgens laag ijs in bakje, dan koekkruimels, stukjes aardbei en stukjes marsh mallow, dan weer ijs, dan weer strooisel, dan weer ijs en dan de vriezer in. Absoluut verrukkelijk, maar het kan nog beter. Een soort semifreddo ervan maken. Mmmm, ik denk even verder. Ik denk dat ik er een bodempje van verkruimelde meringues onder leg.

Bon Viveur

Gisteren plaatste ik op foodlog een citaat uit dit boekje. Het verscheen in 1958 en werd gemaakt door een koppel dat toen populair was als televisiekoks en demonstratiekokers op evenementen en feesten. Ze leerden de Britten koken op de Franse wijze, terwijl veel nog op de bon was. Alleen de (gekookte)groenten komen er in het boekje wat bekaaid van af. Dit is wel heel jaren vijftig en zestig: gevulde paprika of tomaat:
Riz Basquaise
Kook een half pond snelkokende Patna rijst in lichtgezouten water gaar volgens de verpakking. Laat goed uitlekken in een zeef. Doe de rijst dan in een schaal en meng er twee eetlepels extra vergine olijfolie door, de geraspte schil van een onbespoten citroen, het sap van 1 citroen, 1 ons gehalveerde blanke amandelen, 2 afgespoelde en fijngehakte ansjovisfilets, 12 geplette en ontpitte olijven, 2 teelepels gekookte groene erwten. Vul met dit mengsel uitgeholde tomaten, of paprika, of welke hiertoe te benutten groente ook.
Het zou wat mij betreft ook prima in heel kort gekookte portobellos gaan.

Eifel

Even een paar dagen bij M. in de Eifel gelogeerd. Waarbij we ook het openluchtmuseum in Kommern aandeden en van de mooie oude boerderijen en bijgebouwen genoten. We kwamen deze gezellige big tegen, die ogenblikkelijk neus aan neus met Bismarck stond, zijn broertjes en zusjes bleven op afstand met elkaar knokken en door de wei huppelen. Hetgeen mij doet vermoeden dat het hier om een nazaat van het Duitse Weidevarken is, een 18e eeuws ras. Zeer bewegelijk en goed in de wei te houden en een goede verwerker van voedsel. Het is een middelgroot varken met een gewelfde rug en hoge dunne poten. Hij heeft een neefje, het Schwaebisch-Hall-varken, ook al in de 18e eeuw gefokt, met een zwarte kop en kont en een witte band over het midden en een lange staart. Verderop stonden een pa en moe die daar erg op leken.

Bij de boerderijen waren moes- en siertuinen met de gebruikelijke te verwachten planten. Maar we kwamen ook een verrassing tegen. Geen idee wat dit is. Weet iemand het antwoord?

Smoelen

Caius Julius Caesar in de rol van Steve McQueen.



Koning Odainat van Palmyra (heerste van AD 251 tot 267)in een majestueuze vertolking van Donald Sutherland.

Courgette

Dit weekend heb ik zeven verschillende rasjes courgette voorgezaaid. In principe kunnen ze vanaf half mei de koude grond in, maar ik wil ze liever onder wat meer regie laten ontkiemen en opgroeien voor ze de perken in gaan.
De Costata Romanesco is er weer bij, met de mooie gele ribben, verder allemaal experimenten. Wat oude rasjes, knalgele, ronde, langwerpige met een buikje, geel-groene. Ik ben benieuwd en wil graag de smaken en toepassingen kunnen vergelijken. En hoe ze het doen op de klei.
Zaden kwamen natuurlijk weer van Ton Vreeken, www.vreekenszaden.nl

Rijntje Biljardt

Onlangs kwam er een vraag binnen van een meneer uit Canada, Richard Biljardt, die natuurlijk ergens een afstammeling moet zijn van Rijntje Biljardt, wier kookboekje in 1840 verscheen. Een niet heel veel voorkomende achternaam, tenslotte.
Rijntje was al op haar veertiende jaar dienstbaar en op haar achttiende reeds onder negentien dienstboden. De laastte veertien jaar voor het verschijnen van haar kookboekje is zij keukenmeid. Zij heeft de bijzondere eer genoten - zo staat te lezen in de inleiding - voor Zijne Majesteit onzen ge-eerbiedigden Koning, en in het jaar 1837 te Soestdijk voor onze geliefde Kroonprinses te koken.
Dat moet dus Koning Willem I geweest zijn, die in 1840 troonsafstand deed ten behoeve van zijn zoon, die daarmee Koning Willem II werd. De Kroonprinses zal dus de vrouw van Willem II zijn geweest, Anna Paulowna, de dochter van de Russische Tsaar.

Dit portret schilderde Jan Baptist van Hulst van haar in 1837. Zij en haar man en kinderen verbleven de zomers meestal op Soestdijk.

Worst worst

Het proeven gisteren betrof geen rookworst voor op de stamppot, maar boterhamworst, een vorm van broodbeleg die ik nooit erg heb kunnen waarderen. Vet, zout, glibberig, was mijn herinnering. Nou, die klopte dus nog wel. Maar ook daarin heb je gradaties.
Van smakeloze smurrie tot mwah, nou die is het minst erg.
Het schijnt dat vooral in Noord Holland deze Gelderse worst populair is.
Na een half uur proeven, wikken en wegen waren we het wel eens over de nummer 1. Dat bleek de worst van Albert Hein te zijn: die had beet, structuur, kruidige smaak en hij rook niet onsmakelijk. Want geloof me, er waren er bij die gewoon stonken.
Wat we officieel niet te proeven kregen, maar wat ik toch na afloop wel even mocht testen was de prijswinnende worst van slager Burggraaf in Culemborg. Worth a detour, wat een verschil. Daar in Culemborg hebben ze ook andere bijzondere vleesproducten. Kijk, als ik dat eergisteren nou had geweten toen ik daar rondbanjerde...
In ieder geval: mensen met respect voor hun papillen en gezondheid, die toch een keer lekker vette worst op hun boterham willen, kunnen maar beter naar een echte slager gaan en de blurb van de super links laten liggen. Nou ja, voor noodgevallen die van AH dan maar.
Update:
1. Hoe het was op de televisie? Geweldig. Het is een verademing om in een programma te mogen optreden, dat loopt als een goed geoliede machine in combinatie met gezelligheid en aandacht voor het persoonlijke. Waar iedereen opgewekt en vrolijk is en bezig is een goed programma te maken. En de live muziek van Gem was ook zeer goed aan te horen. Ze staan binnenkort in Paradiso begreep ik. Overigens is via de gisteren gemist knop op de website van TV Gelderland het programma nog te zien.
2. Gisteren waren we aan het eind van de middag bij de AH in Zaltbommel. En ja hoor, een schaaltje plakjes Gelderse worst om te proeven. Ze hadden daar ook gehoord dat de worst als beste uit de test was gekomen bij Hallo Gelderland, volgens de dame van de vleeswaren. Kijk, zo werkt dat dus.

Worst

Vandaag mag ik bij TV Gelderland deel uitmaken van het panel dat Gelderse Worst gaat testen. Kwestie van welke is de beste en welke de worst. Live in de uitzending van vanavond van Hallo Gelderland. Wordt vast een geweldige avond, want het is een al jaren heel succesvol consumentenprogramma.
Maar wat is Gelderse Worst eigenlijk?
In de Utrechtse keukenmeid uit 1771 kom ik een Geldersche Rogge-beuling tegen. Daar komt behalve reuzel en varkensbloed geen vlees aan te pas. Wel kruidnagel, nootmuskaat en kaneel. Meer een soort bloedworst dus.
Bij mevrouw Marselis uit 1790 vind ik een metworst, een echte varkensvleesworst met komijn en witte peper, gekookt en dan gerookt. Het woord Gelders komt er niet bij te pas.
Aaltje geeft een Geldersche metworst, zonder specifiek recept, alleen dat deze lang gekookt wordt en niet gebraden.
Bij Lina Morgenstern, bewerkt door De Holl, uit 1930 gaat er basterdsuiker bij.
Is het koken en roken dan misschien typisch Gelders? Na vanavond weet ik er vast meer van. De twee andere panelleden zijn bekroonde worstenmakers.

Beaune

Het mooie weer van de laatste dagen begint vakantiekriebels los te maken. We krijgen ernstig wegwee, maar zijn nooit zo van die georganiseerde vakantiegangers. Hooguit prikken we een beetje een datum en een soort van doel. Beaune, daar moeten we nodig weer naar toe, is al weer twee jaar geleden. Kijken of die lekkere hapjeswinkel er nog is, met van die dingen die je zelf niet maakt.
En of op de markt de worstenkraam nog is met ezelsworst en allerlei andere uit het ambachtelijke bedrijf. En wat voor verrassingen er dit maal zullen zijn.

Mmmmm, ja typisch geval van wegwee, even kijken hoe het land er daar bij staat.

Onding

Welke GRRRiezels hebben dit nu weer bedacht? Zouden ze werkelijk denken dat - ook al krijg je het GRRRatis thuis gestuurd - ik met een GRRRommend tasje over straat zou gaan om boodschappen te doen? Hup, in de collectie ondingen.

Wiener of Frankfurter

In Amsterdam was er al sinds 1861 een conservenfabriek die ook Weense worstjes produceerde. Las ik gisteravond in een boekje over de eetgewoonten van de in ons land niet heel bekende Oostenrijkse schrijver Adalbert Stifter. In Wenen moet je niet naar Weense worstjes vragen, maar naar Frankfurter. Dat zit zo: In mei 1805 bedacht Johann Georg Lahner een nieuw worstje, dat hij naar zijn land van herkomst Frankfurter noemde. Maar hij werkte en woonde in Wenen. Dus werden het Wiener Frankfurter, of Frankfurter Wiener Wuerstel. In de rest van de wereld heten ze Weense worst, maar in Wenen Frankfurter.
Het originele recept is niet bewaard gebleven, maar dit lijkt er waarschijnlijk het meest op: neem schapendarmen en maak die goed schoon. Voor tien paar worstjes heb je nodig 1,5 kg mager varkensvlees, 1 kilo hard spek, 65 gram zout, 5 gram suiker, 1 gram salpeter, 6 gram peper, 2,5 gram gemberpoeder, 3,5 gram kardemompoeder.
Dat moet je in de vleesmolen heel fijn draaien, een nachtje koel laten staan en dan de darmen vullen. Vervolgens rook je de worst op een nattig zaagselvuur, de rook geeft de gewenste goudgele kleur. Daarna laat je ze in water van tachtig graden broeien. Voor de houdbaarheid.

Wat is nu de aantrekkingskracht van deze worstjes in de 19e eeuwse muziek- en kunstkringen (ook Franz Schubert schijnt er dol op te zijn geweest) en dan vooral in Oostenrijk? Volgens Kurt Palm, de schrijver van het boekje over Stifter, gewoon vanwege het feit dat je ze op ieder moment van de dag kon grijpen. Gemaksvoedsel uit de 19e eeuw dus. Zeker is dat Stifter ze vanuit Wenen naar zijn woonplaats in Linz liet sturen als het weer koel genoeg was. De eerste conservenfabriek die de Wiener produceerde stond notabene in Milaan (1842), de volgende dus in Amsterdam en pas in 1865 kwame r een bij Linz: de Wurst- Selchwaren- und Konservenfabriek Anton Gloeckler.

Kokende Vrouwen vervolg

Zomaar een hele etalage voor de Kokende Vrouwen in Den Bosch, bij de enige echte boekhandel in het hartje van de stad Adr. Heijnen. Niet slecht. Het boek schijnt reuzegoed te verkopen. Leuk wel, die moederdagetalage.

Duitse Pijp en nog zo wat

Als je goed kijkt begrijp je waarom deze klimmer Duitse Pijp heet, maffe kleine bloemen. Straks zijn de bladeren mooi groot en ze blijven fraai lichtgroen.
Vandaag een rommeldagje buiten, eerst op jacht naar asperges en scharreleieren. Gisteren scoorde ik al milieuvriendelijk gefokte aardbeien bij de boer in Ochten.
Het bleek uitverkoop bij de Batterijen, seizoenssluiting komt er aan, en zo kon ik nog een prachtige roos Jacqueline du Pre op de kop tikken en twee reusachtige roosmarijnen voor de helft van de prijs. Toevalstreffer en meevaller. Ze staan nu heerlijk te geuren bij de voordeur.

update: hier het gevraagde detail en de duitse pijp

Bieslook

De bieslook staat sinds gisteren echt voluit in bloei. Tijd voor een gerechtje. Een blond uiensoepje met als garnering de bloemen en wat fijngesnipperde sprieten. Of een aardappel-venkel-bieslooksoepje, dat is ook mooi voorjaarsachtig. Mmm... even over denken en vanavond tot actie over gaan. Update volgt.

Bismarck half jarig

Dit weekend was het weer tijd voor een gezellige stoeipartij met vriendje Nero, oftewel een match tussen de Lange en de Korte Poten. Bismarck wordt sterk en de heren kunnen elkaar goed aan. Dolle boel.

Gisteren werd Bismarck 6 maanden oud. Hij zit braaf bij mij in de kantoortuin in zijn box en sloopt zijn matje, speelgoed en in dit geval zijn tandenpoetsstaafje.
Box reuzeuitvinding, hij vindt het geweldig en ik kan lekker buiten werken met laptop onder de parasol.

Maup

ja, ja, natuurlijk, hier is hij al, ons boomspookje Maup in de knotes.

Marie

Vorig jaar hebben we rambler Bobby James weggesnoeid bij de voorgevel, zodat R. er met de verfkwast bijkon. Kwam ons gootspook ook weer meer in het zicht. En daar zit Marie nu lekker in het zonnetje over het erf te waken. Ze heeft inmiddels ook een broertje Maup, het boomspook, kan zo gauw geen plaatje vinden.
De maker is Joris Baudoin www.jorisbeton.nl
Hij voorzag in Zaltbommel menig gevel van een gootspook, je kunt er zelfs een wandeling langsmaken, de gootspokenroute. Wij zijn een beetje een buitenspook.

Zuid Kookt

Zaterdag was ik op Zuid, voor niet Rotterdammers: dat is Rotterdam Zuid. Het bloed van mijn Rotterdamse voorouders begint dan te bruisen. Het is dit jaar precies 200 jaar geleden dat zij van Vlissingen naar Rotterdam emigreerden. Wat ik er te zoeken had? Ik was - samen met nog meer eetschrijvers - uitgenodigd door Rob Baris, chefkok en horecaondernemer, om deel te nemen aan een workshop in zijn nieuwe kookstudio aan de Delistraat, zeg maar Deliplein. Een prachtig gerestaureerd stukje Zui; met veel liefde zijn de oude gevels in hun glorie hersteld. Op dit moment zijn ze bezig met het oude Walhalla, ooit een beroemd jazzcafé waar de groten der aarde kwamen spelen. Het wordt nu een theatertje. Je kunt al voelen dat het een stadsdeel met veel schwung gaat worden.
We begonnen in loungecafé OBBA, vandaar vetrokken we naar de Afrikaandermarkt, de 2e markt van Rotterdam. Heel groot inderdaad met heel veel variatie in het aanbod. We waren daar in de middag, je moet daar natuurlijk zaterdagochtend om tien uur staan, dan is de vis supervers en het aanbod nog ruimer. Ik zag veel spannende groenten, specerijen, vissen, noten en broden. Wat een welkome aanvulling op onze piepers en kool!
Vervolgens gingen we aan de kook, voorafje met maiskolf, heilbot met mosterdsaus, lamsschouder met groente, griesmeelbroodje met bramen en caramelsaus. Lekker, maar ik miste een beetje dat multiculti van de markt.
Het gezelschap was geweldig, Will Jansen, de hoofdredacteur van Bouillon was erbij, en Karin Luiten van Karin Kookt, Ronald de Nijs van Zests, Iens Boswijk van Iens,en veel nieuwe gezichten.
We aten buiten op de stoep aan een lange tafel, keuvelden over het eten, de voortreffelijke wijnen, de buurt en het boek.
Want dat is het doel van deze workshop en nog 11 andere met andere groepen, zoals topsporters, chefkoks en buurtbewoners: een boek over Zuid Kookt. Verschijnt in het najaar bij Trichis Publishing. Ben benieuwd!

Nog wat Dordt

Rondje Dordt was niet alleen met mooie geveltjes en fraaie uitbouwtjes boven de grachten, maar ook verrassend groen. Zoals deze uitbundige clematis montana die als een waterval langs de geven afdaalt.

En deze reusachtige salomonszegel vlak bij het Hof.

Heel wat leuker dan de obligate bakken met tuttige vooral knalgele violen.

Rondje Dordt

Gisteren deden we een stukje rondje Dordt met C. en W. Met de boot over van Papendrecht. Bij aankomst welkomstmeeuw met schreeuw op dukdalf. Dat is speciaal voor de toeristen, bijna kitsch.

Veel mooie gevels en verrassende doorkijkjes, Dordt wordt mooi opgeknapt. Er was van alles open. Nieuw is Rood Wit Rose. Heel bijzondere wijnen, gerangschikt op smaak niet op land of soort. Ook mooie azijnen en olijfolies. Iets om te onthouden.

Fred de Vries en Annegret Bottner importeren zelf van kleine wijnhuizen. Ook verrassend veel mooie Duitse wijnen. Je kunt ook eerst een glaasje proeven, waarbij je kunt kiezen uit vijftig verschillende soorten wijnen. www.roodwitenrose.nl

Bloei

De tuin staat volop in bloei. Seringen, judaspenning, fluitekruid, sierbraam, akebia, lamium orvala, veel paars, lila, wit, roze. De fruitbomen doen ook hun best zoals de kwee

en het syden hempje.