Eenvoudig noch voedzaam

In de Spiegel der Vaderlandsche Kooplieden van Pieter Langendijk uit 1760 betreurt een oude vader de spilzucht van zijn kinderen, die hem weldra in het oudemannenhuis zullen doen belanden als het kapitaal erdoor is gejaagd. De jongere generatie kleedt zich naar de laatste mode, maakt snoepreisjes om zich in Berlijn aan de hofcultuur te vergapen en richt feestmalen aan op zijn Fransch. De oude vader vertelt waarom soberheid beter is:
My is verhaald dat er een deftig aanzienlyk Heer is geweest,
Die al zyn Neven en Nichten genood had te feest.
Zy kwamen met koets en paarden voor de deur: altemaal in prachtige klederen.
Hy ontfing ze minnelyk, en stelde ze op de eetzaal in ryen en gelederen.
Als hy de Dames een welkomkusje gegeven had, werden ze elk naar rang aan de tafel gebragt. Daar niets op stond. Als men enigen tyd had gewagt,
Werden er geen andere schotels opgedischt dan met gort, water en bry, en boekweiten koeken.
De Dames trokken de neuzen op, en zeiden: Heeft Oom ons op zulke misselyke kost laten verzoeken?
Ja, Kinderen, (sprak de Tractant:) Door het eten van zulke spys hebben onze Voorouders hun rykdom vergaard.
De zuinigheid en naarstigheid van de oude Hollanders was by alle naties vermaard.
Zo is ons Land opgekomen; zo is het magtig geworden om zyn Vyanden te overwinnen.
Toen die spys afgenomen was, werd er niets opgedischt dan kalfs- en schaapennat.
Snybonen, worst, grauwe erwten, gebraden kalfsborsten en harsten.
Sommigen peuzelden daar wat van: maar anderen schenen te vrezen dat ze er aan zouden barsten.
Zie daar, (sprak de Oom,) zo hebben de Families malkander in vroeger tyden geregaleerd:
En toen zyn de Kooplieden in ons Land zelden achteruit geteerd.
Zy zonden meerder schepen in zee dan nu; zy negotieerden met winst op alle kusten.
Men bleef in staat om gehele vloten uit te rusten.
Wy werden benyd en gevreesd, en om onzen handel by alle volken geacht.
Dat geloven wy wel, Oom; (sprak een der nichten:) maar wy hadden een ander tractement verwacht.
Deze spys mede afgenomen zynde, zag men er fazanten, patryzen, en kostbaar wild verschynen,
Piramiden met banket en confituren, Florentynsche, Rinsche en andere keurlyke Wynen.
Fluks geraakte men aan het eeten en drinken, onder geluid van een heerlyk muzyk.
Labels: Pieter Langendijk Zuinigheid