Gouden Ei

Hoe ging het verhaal ook al weer? Iedere ochtend gaat een arme boer naar het nest van zijn gans om eieren te rapen voor zijn ontbijt. Die ene ochtend ontdekt hij een prachtig ei van goud tussen de eieren. Hij gelooft zijn ogen eerst niet, maar het is echt een gouden ei. Verheugd neemt hij het mee naar huis. Eten kun je het niet, maar je kunt het wel ruilen voor voedsel en kleding. Ook de volgende dag ligt er weer een gouden ei in het nest. En zo gaat het door. De boer wordt rijk, heel erg rijk. Maar dan blijkt dat rijkdom iets met een mens doet: de boer wil als maar rijker worden en hij wordt erg ongeduldig bij het vergaren van zijn rijkdom. Eén ei per dag is niet genoeg. Hij wil ze allemaal en wel nú! Wat doe je dan? Je slacht de gans om te ontdekken dat die niet vol met gouden eieren zit. Dan heb je dus dubbel pech: nooit meer gouden eieren en je lieve gans is dood. Wellicht heeft de boer die dan toch maar opgegeten. Moraal van het verhaal: mensen die snel rijk willen worden nemen vaak niet van die slimme beslissingen. Van veel geld word je niet automatisch slim. En als je een gans hebt die gouden eieren legt (in welke overdrachtelijke zin dan ook): count your blessings. 

In ons land doen we het een beetje andersom: we hebben veel wilde ganzen, een beetje te veel. Maar een handjevol mensen raapt de eieren, een probaat middel tegen overbeganzing.
Ergens in de loop van de geschiedenis is de gans uit de fabel van Aesopos in een kip veranderd. Wellicht omdat we hier in ons land weinig ganzen fokken, maar wel heel veel kippen.
Bij de uitreiking van de Zilveren Ui vorige week maandag kregen we in het Waldorf een hapje in een Gouden Ei. Mooi grapje.

Geen gouden ei op voorraad? Een gouden omelet of roerei maak je in een handomdraai, met kaas en kerrie.

Ei van Columbus

Eigenlijk is het een broodje Aap-verhaal, dat ei van Columbus. Het speelt zich eerder af, elders, in een andere, maar vergelijkbare situatie. Florence, de koepel op de dom, de architect in plaats van Spanje, de ontdekking van Amerika en Columbus. Maar het gaat om hetzelfde: je hebt een slim idee goed uitgevoerd. Anderen doen daar een beetje gemakkelijk over: och, zo moeilijk was het niet. Je geeft een ei aan de cynici en vraagt of ze het op een punt kunnen zetten. Dat lukt ze niet. Dan doe je het even voor. Briljant idee, eenvoudig na te volgen. Maar je moet eerst wel dat briljante idee hebben. Kort samengevat. Blijft een ei ook op z'n punt staan wanneer je het niet eerst ferm op de tafel neerzet of het kapje eraf slaat? Het schijnt wel te kunnen, hangt een beetje van het ei af en de ondergrond.
At Columbus eieren? Vast wel. Anders stonden ze niet op tafel of waren ze niet in de keuken te vinden. Zo aan het eind van de 15de eeuw gingen eieren in tal van gerechten, werden er omeletten van gemaakt, of werden ze gepocheerd op een stoofschotel, of gevuld, of gebakken in olie. Er is ook een recept voor Sefardische gekookte eieren, dat erg lijkt op de oud-Egyptische hamine-eieren. Het staat in  A Drizzle of Honey van David M. Gitlitz en Linda Kay Davidson.

Vermiljoeneieren
Dit heb je nodig: de schillen van een kilo rode uien, 12 witte eieren, 1 à 2 dl azijn, een pan die tegen een stootje kan en mag verkleuren.
En zo doe je het: leg de helft van de uienschillen op de bodem van een pan met een dikke bodem. leg er de eieren op en dan de rest van de uienschillen. Giet er de azijn over, en dan voldoende water zodat de boel onder staat. Doe een deksel op de pan.
Breng het water langzaam aan de kook en laat de eieren - als het water kookt - nog een uur koken.
Haal dan de eieren uit de pan en tik voorzichtig op de schil met een lepeltje zodat de schil hier en daar barst. Dan kan de kleur ook het wit van het ei bereiken. 
Doe de eieren weer in de pan en kook ze nog eens twee uur op laag vuur. Haal dan de eieren uit het water, droog ze af en leg ze in de koelkast wanneer ze zijn afgekoeld. Vlak voor het opdienen pel je ze en spoelt ze af in koud water.

Tip: Deksel op de pan nodig om te zorgen dat het water niet verdampt. Wordt het waterniveau te laag, dan vul je wat aan.

Goudsbloemen voor de boter

Voor een plaatsje in de Oranje Toetjes kwamen ze niet in aanmerking, de goudsbloemen. Er is niet direct een verband te leggen. Maar verder mogen de Goutbloemen, Goudtbloemen, of Calendula niet aan de oranje-aandacht ontsnappen. In het Engels heten ze Marigold, een samenvoeging - zo wil het verhaal - uit de maagd Maria en de gouden kleur (toen het woord oranje er nog niet echt bestond). De plant is inheems in Europa en belandt - zoals al het groen - in de medicijnkast en daarnaast ook op tafel. Vanaf de 12de eeuw is het duidelijk dat de goudsbloem ook in de kruidentuin wordt gezaaid en gebruikt om (brand)wonden, wratten en buikklachten te behandelen. Dodoens roemt de geneeskrachtige eigenschappen ervan bij tandzweer, ontstoken ogen en het bevorderen van menstruatie en nageboorte. Maar daarmee staat de plant nog niet op tafel.  Het ligt voor de hand dat Lady Elinor Fettiplace ze rond 1600 in haar salades en gelei verwerkte, ze heeft het over 'all sorts of Flow'res' en haar moestuin zal zeker plaats hebben geboden aan de goudsbloem.

De Nederlandtsen Hovenier noemt Gouts-bloemen, die worden gezaaid aan eht begin van maar, en er zijn verschillende soorten van, zowel grote dubbele met kinderen, heel gele, bonte, enkele, die de Boeren gebruiken om Boter te verven.
De Verstandige Hovenier - eveneens onderdeel van het Vermakelijk Land-leven (1667), zegt dat het een gemakkelijk te kweken plant is, omdat als je eenmaal gezaaid hebt de plant na het zaad schieten zichzelf voortplant.  De bloemen gebruik je voor gelei en azijn, die vooral ten tijde van pest heel nuttig is.

Van goudsbloemblaadjes kunt je thee zetten. Azijn lijkt me ook erg leuk. Dat verven van de boter laat ik maar even voor wat het is. 
Het schilderij is van Rachel Ruys, uit ca 1726. In het midden een goudsbloem, enkel.