Lexicon voor Vrouwen

Enige tijd geleden kocht ik een facsimile versie van de Frauenzimmerlexicon uit 1715, gedrukt in Leipzig. Het is een heel katholiek en Duits werkje, want Engelse, Ierse en Amerikaanse Quakervrouwen eindigen onveranderlijk wegens liederlijk gedrag op de brandstapel (Slecht Voorbeeld), Roomse heiligen uit Zuidelijke landen worden als een beetje hysterisch te kijk gezet (Slecht Voorbeeld), maar vrome vrouwen met een wetenschappelijk tintje, nonnen, goede huisvrouwen en adellijke dames, daar moet je je aan spiegelen als burgermeisje te Leipzig aan het begin van de 18e eeuw.

Tips voor kleding, inkopen doen, beschrijvingen van landschappen en Griekse goden, het is een vrolijk en vreemd allegaartje, hetgeen kennelijk gepaste lectuur was in die kringen. Een kruising tussen het Beste, de Libelle en Allerhande in encyclopedievorm.

De recepten zijn vaak heel prettig, variaties op een thema. Het is varkensslachttijd, dus ik kijk even ter plekke: zes recepten voor varkensoren, met mosterd of met amandelen en rozijnen, of met olijfolie en azijn, of fricassee, of met peterselie, of met foelie. Acht recepten voor varkenspootjes, die je of net als de oren, of als kalfsvoeten moet bereiden.

De fricassee laat zich natuurlijk ook goed van andere stukjes varken fabrieken:

Nodig: gekookte en kleingesneden stukjes varkensvlees. Doe die in een casserol met een stukje boter, een hele ui, verhitten en dan gember, foelie en citroenschil erbij en een glas wijn en wat eetlepels wijnazijn. Dat moet stoven en dan doe je er og wat vleesbouillon bij en dan nog meer stoven. Intussen klop je vier eidooiers emet een halve mespunt bloem en een lepel azijn erdoortot het gladde massa is. Daarmee bind je de fricassee, goed roeren zodat het niet klontert en direct opdienen. Over zout wordt niet gesproken, kennelijk vanzelfsprekend, of in de bouillon aanwezig.

Het binden met eidooier en bloem is typisch voor de 18e eeuw, voor die tijd gebruikte men broodkruim of gemalen amandelen om een saus te binden.