Uitjes en grote parels

Het plantengeslacht Allium levert ons veel plezier op in de keuken. Maar taalkundig ook wel. Lees maar even mee:

Prei (Allium ampeloprasum)porrum porree, poireau puerro, porro, maar in het Engels: leek en dat lijkt dan weer meer op ons look zoals daar zijn das-, knof-, bieslook.
Bieslook (Allium schoenoprasum) heet in het Frans ciboulet en dat klinkt naar het Italiaanse cipolla, en het Duitse Zwiebel, maar dat betekent ui.
Ui (Allium Cepa, in het Latijn caepa of cepa) komt dan weer van het Latijn unio, dat 'eenheid' betekent qua vorm, en ook wel voor 'grote parel' werd gebruikt. Het werd in Frans, Vlaams en Engels: oignon ajuin, onion. Ik vind dat Grote Parel wel toepasselijk.
Daarnaast kennen we nog de sjalot, echalotte, schalotte, scallion, waar je behalve rode en gele ook een grijze versie van hebt.

Knoflook (Allium sativum) heet in het Duits knoblauch, en in het Frans ail, wat weer klinkt naar allium, maar in het Engels garlic. Dat lic is weer dezelfde afstamming als leek en look of lauch. Zitten we opeens in het Saksisch. Dat 'gar' zou 'speer' betekenen. Dan hebben we nog de daslook die bij de Duitsers bärlauch heet en in Engeland en Frankrijk ook vernoemd is naar de beer.

Het waren zo maar wat overpeinzingen op de woensdagochtend. Je vraagt je af of en hoe ze vroeger al dat onderscheid tussen de verschillende alliums maakten, gezien de taalverwarring.En dan heb ik het alleen nog over de in West-Europa voorkomende rassen gehad. Morgen meer over de geschiedenis. Nu maken we een sjalottencompote:

Sjalottencompote

Dit heb je nodig: 3 eetlepels rozijnen, 500 gram sjalotjes, 60 gram boter, 1 eetlepel suiker, 1 laurierblad, 1½ dl bouillon (groente of kip), versgemalen peper, zout naar smaak.

En zo doe je het: Laat de rozijnen in een kommetje met warm water een minuut of tien wellen. Pel de sjalotjes en snijd ze in vieren. Breng in een pan met dikke bodem boter, sjalot, suiker, laurierblad en kippenbouillon aan de kook. Laat het mengsel een kwartiertje zachtjes pruttelen. Giet de rozijnen af en roer ze door het mengsel.
Laat de massa onafgedekt op hoog vuur een paar minuten inkoken, tot het overtollige vocht verdampt is. Doe er dan peper en zout naar smaak bij.

Heerlijk bij paté, maar ook bij geitenkaas.