Vier mei, Anne Frank en de Oorlogskeuken

Misschien is het maar een triviaal onderdeel van het dagboek van Anne Frank. Maar dit blog gaat nu eenmaal over eten en geschiedenis en daarom vandaag het citaat uit haar fameuze dagboek over eten. Let ook op de datum. Vier maanden later, de vierde augustus,  wordt ze met de andere onderduikers gearresteerd. Verraden. In tijden van meelopers en heulers, van gedogen en draaien, is het goed om stil te staan waar dat uiteindelijk toe kan leiden. En dan heb ik het even niet over honger en eentonig en slecht eten. Aardappelen voor het ontbijt klinkt duidelijk naar het advies uit de oorlogskookboekjes, damesbladen en kranten. Lees daarover mijn blogs van de afgelopen twee dagen.

Maandag, 3 april 1944. Lieve Kitty,

Geheel tegen mijn gewoonte in zal ik je toch maar eens uitvoerig over het eten schrijven, want het is niet alleen in het Achterhuis, maar ook in heel Nederland, in heel Europa en nog verder een zeer voorname en moeilijke factor geworden.

We hebben in de 21 maanden, die we nu hier zijn, al heel wat ‘eet-periodes’meegemaakt, wat dat betekent zal je direct horen. Onder ‘eet-periodes’ versta ik periodes waarin men niets anders te eten krijgt dan een bepaald gerecht of een bepaalde groente. Een tijd lang hadden we niets anders te eten dan elke dag andijvie met zand, zonder zand, stamppot, los en in de vuurvaste schotel, toen was het spinazie, daarna volgden koolrabi, schorseneren, komkommers, tomaten, zuurkool enzovoort enzovoort. (…) Nu hebben we echter de mooiste periode, want we krijgen helemaal geen verse groente. Ons weekmenu van ’s middags bestaat uit: bruine bonen, erwtensoep, aardappels met meelballen, aardappel-chalet (tscholent) bij de gratie Gods nog eens raapstelen of rotte wortelen en dan maar weer bruine bonen. Aardappels eten we voor elke maaltijd, te beginnen bij het ontbijt wegens gebrek aan brood. Voor soep nemen we bruine of witte bonen, aardappels, julienne uit pakjes, koninginne uit pakjes, bruine bonen uit pakjes. In alles zit bruine bonen, niet in het minst in het brood.’